Λαμπάδα, τσουρέκι, κόκκινα & σοκολατένια αβγά: Τα πασχαλινά έθιμα και δώρα

Γιατί τσουγκρίζουμε αβγά το Πάσχα; Πώς τα σοκολατένια αβγά και η λαμπάδα έγιναν δώρο από τους νονούς και γιατί ψήνουμε τσουρέκια; Η ιστορία και οι συμβολισμοί.

Πασχαλινή Λαμπάδα

Ένα έθιμο από την Αρχαία Εκκλησία που αφορούσε τους νεοφώτιστους τη νύχτα της Ανάστασης. Το βάπτισμα των νέων μελών της Εκκλησίας όριζε να κρατούν μια αναμμένη λαμπάδα το Μεγάλο Σάββατο και την Κυριακή του Πάσχα. Η λαμπάδα είχε διττή σημασία, συμβολίζοντας από τη μία το νέο φως του Χριστού από τον θάνατο στην Ανάσταση και από την άλλη τον ήλιο της Άνοιξης. Τότε η βάπτιση γινόταν δημόσια, πλέον αποτελεί περισσότερο ιδιωτική και οικογενειακή υπόθεση και η λαμπάδα του Πάσχα δε συνδέεται άμεσα μαζί της ως θρησκευτική ιεροτελεστία. Η λαμπάδα, όμως, ακόμα και τώρα είναι το σύμβολο μεταφοράς του Άγιου Φωτός από την εκκλησία στο σπίτι κάθε πιστού το βράδυ της Ανάστασης.

Πασχαλινά Αβγά

Το αβγό συμβολίζει την γονιμότητα και τη δημιουργία, όπως επίσης την αναγέννηση του κόσμου και την ανανέωση της φύσης. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα του Χριστού στον Σταυρό αλλά και τη χαρά της Ανάστασης. Το πρώτο αβγό που θα βαφόταν είχε ιδιαίτερη σημασία για τους πιστούς γι’ αυτό και το ονόμαζαν «το Αβγό της Παναγίας» και το κρατούσαν στο εικονοστάσι του σπιτιού για έναν χρόνο. Η Μεγάλη Πέμπτη είναι η μέρα που βάφονται τα αυγά καθώς εκείνη την ημέρα ο Χριστός πρόσφερε στους μαθητές τους άρτο και κρασί στον Μυστικό Δείπνο.Το τσούγκρισμα είναι μέρος του εθίμου και γίνεται, κυρίως, την Κυριακή του Πάσχα στο γιορτινό τραπέζι. Ως σύμβολο ζωής σπάει κατά τη διαδικασία του τσουγκρίσματος όπως έσπασε και η ταφική πέτρα κατά την Ανάσταση του Χριστού.

Σοκολατένια Αβγά

Δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη στις αρχές του 19 ου αιώνα, με τα πρώτα αβγά να φτιάχνονται από συμπαγή σοκολάτα τυλιγμένα σε απλό χαρτί. Αργότερα με την ανακάλυψη άλλης μεθόδου επεξεργασίας της σοκολάτας, κατάφεραν οι ζαχαροπλάστες να φορμάρουν τα αβγά σε καλούπια και στο εσωτερικό τους να βάλουν κουφέτα και να τα διακοσμήσουν με λουλούδια από αμυγδαλόπαστα. Ο John Cadbury έφτιαξε την πρώτη «πλάκα γαλλικής σοκολάτας » το 1842, αλλά το πρώτο σοκολατένιο αβγό το δημιούργησε το 1875. Κάθε χρόνο παράγονται περισσότερα από 90 εκατομμύρια σοκολατένια πασχαλινά αβγά.

Πασχαλινό Τσουρέκι

Η ονομασία προέρχεται από την τούρκικη λέξη «corek» και αναφέρεται σε οποιοδήποτε ζύμη περιέχει μαγιά. Η ελληνική παράδοση το ονομάζει Λαμπροκουλούρα ή Λαμπρόψωμο, όμως ο όρος τσουρέκι είναι πιο διαδεδομένος καθώς υιοθετήθηκε επί τουρκοκρατίας. Το τσουρέκι συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού καθώς κατά τη ζύμωση το αλεύρι «ζωντανεύει» με τη μαγιά και γίνεται ψωμί. Ακόμα και κατά την ειδωλολατρική περίοδο βλέπουμε ότι το «ψωμί» συμβόλιζε τη «ζωή».Το σχήμα ποικίλει ανάλογα την περιοχή και τις παραδόσεις της. Φυσικά η πλεξούδα με ή χωρίς το αβγό είναι το πιο διαδεδομένο. Η πλεξούδα συμβολίζει την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων την περίοδο της ειδωλολατρίας. Τη Μεγάλη Πέμπτη, σε όλη την Ελλάδα, ζυμώνουν με μυρωδικά τις κουλούρες της Λαμπρής και τις στολίζουν με λουρίδες από ζυμάρι και ξηρούς καρπούς. Ανάλογα με το σχήμα που τους έδιναν παλιότερα είχαν και διάφορα ονόματα. «Κοφίνια», «καλαθάκια», «δοξάρια», «αυγούλες», «κουτσούνες», «κουζουνάκια».

Πηγή: Σιάτιστα